Miliony na ratowanie toruńskich zabytków

Przyznane dofinansowanie może cieszyć, bo obejmie aż 85 procent całkowitych kosztów prac zaplanowanych w 13 wybranych zabytkowych obiektach objętych prawną ochroną i położonych w obszarze zespołu Staromiejskiego Torunia wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Przedsięwzięcia takiej skali nigdy wcześniej w naszym mieście nie było. To jedno z większych inicjatyw konserwatorskich w kraju.
Kiedy po raz pierwszy gmina przystępowała do projektu, realizowanego w latach 2008-2014, otrzymaliśmy 50-procentowe dofinansowanie. Pierwszy etap przywracania blasku zabytkom zespołu staromiejskiego wymagał niemal 40 mln zł. Zostało wówczas odrestaurowanych i wyremontowanych 9 zabytków. Podobnie jak pierwszy etap, również drugi realizowany jest przez lidera – Gminę Miasta Toruń i partnerów – właścicieli lub zarządców zabytków (każda z nich będzie musiała wnieść wkład własny). Koordynatorem projektu jest Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków. – Nasz projekt został oceniony pozytywnie zarówno merytorycznie, jak i formalnie. Jednym z jego atutów był fakt, że jest kontynuacją zadań z I etapu – mówi Mirosława Romaniszyn, dyrektor Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków. – W pierwotnych zamierzeniach mieliśmy w planie objęcie dofinansowaniem większego terenu wraz z zielenią, ale zdajemy sobie sprawę z surowych kryteriów dostępu do programu i kryteriów oceny wniosków oraz z ograniczonych funduszy. Nie mogliśmy przecież zagarnąć połowy puli wszystkich środków ministerstwa.
W ramach realizacji I etapu projektu Toruńska Starówka udało się przeprowadzić m.in. konserwację kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, konserwację i restaurację kościoła o.o. Jezuitów pw. Ducha Świętego, rewitalizację Kamienicy pod Gwiazdą i zagospodarowanie działki, modernizację Domu Kopernika czy wykonać kompleksowe prace konserwatorsko-remontowych murów obronnych, elewacji bram i baszt miejskich. Zakres, który zaplanowano w II etapie, to m.in. remont kamienicy, adaptacja poddasza i modernizacja wystawy w Domu Kopernika, adaptacja oficyny, klatki schodowej i dziedzińca w dawnej fabryce Weesego, czyli w Muzeum Toruńskiego Piernika, przebudowa i remont konserwatorski z adaptacją dla teatru Impresaryjnego w Pałacu Dąmbskich. Zaplanowano konserwację dachu i elewacji w kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i bł. ks. Stefana Wincentego Frelichowskiego oraz w kościele Parafii Ewangelicko-Augsburskiej pw. św. Szczepana, w kościele św. Jakuba Apostoła i kościele katedralnym odrestaurowane zostaną zabytkowe elementy wnętrza i otoczenie kościoła, zrewitalizowany i zmodernizowany zostanie zbór ewangelicki (siedziba Fundacji Tumult). Przeprowadzone będą prace konserwatorskie muru przy Stawie Komtura i na terenie kościoła i klasztoru dominikanów. Kolejne zmiany czekają również zamek krzyżacki. – W II etapie prace prowadzone będą na zachodniej stronie muru od strony fosy oraz obejmą elewację gdaniska. Zamknięty zostanie w ten sposób kompleks prac konserwatorskich przy zamku krzyżackim rozpoczęty jeszcze w programie: „Toruń – Hanza nad Wisłą” Na przyszłość pozostałaby nam ewentualnie walka z zawilgoceniem pomieszczeń – mówi dyrektor Centrum Kultury Zamek Krzyżacki Andrzej Nowicki. Część prac konserwatorskich w zamku zostało wykonanych podczas realizacji poprzedniego etapu, odbyła się m.in. renowacja murów zamkowych i remont gdaniska od środka.
Toruński zespół staromiejski to jeden z najcenniejszych zespołów urbanistycznych w naszym kraju. W 1997 roku został wpisany na prestiżową listę UNESCO, czyli najcenniejszych miejsc zabytkowych na świecie. Mirosława Romaniszyn: - Nie ustajemy w poszukiwaniu różnych źródeł dofinansowania prac konserwatorskich w cennych toruńskich zabytkach, którymi są chociażby kamienice na Bydgoskim Przedmieściu. Wyzwaniem jest nie tylko wyremontowanie obiektów, ale znalezienie użytkownika, który zadba o utrzymanie ich stanu i właściwe użytkowanie. Szukamy finansów na remont kamienic przy Katarzyny 7, Wielkie Garbary 2 , Bydgoskiej 50/52, Koszar Bramy Chełmińskiej czy Fortu Jakuba. W przypadku fortów, czyli specyficznej architektury militarnej, poszukujemy nowych funkcji i sposobów ich zagospodarowania. Pod tym względem są one jednymi z najtrudniejszych obiektów.
Wszystkie prace w ramach projektu ruszą w tym roku (ze względu na zły stan dachu w kościele św. Szczepana rozpoczęły się już rok temu). Czas na ich sfinalizowanie to 2022 rok. – Z entuzjazmem podchodzimy do tego kolejnego przedsięwzięcia, mając w pamięci satysfakcję po zakończeniu poprzedniego etapu projektu, który doczekał się nagród. To trudne projekty, bo partnerskie. Przed nami koordynacja zadań, dopilnowanie wszystkich bardzo restrykcyjnych procedur, które miały być uproszczone, ale niestety nie są, więc czeka nas ogrom pracy – dodaje Mirosława Romaniszyn. Czy w przyszłości pojawi się szansa na kolejne środki unijne i realizacje III projektu – to na razie niewiadoma.
Hanna Wojtkowska
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.