Kontrowersyjnie i bez kompromisów. Obrazy Jerzego Dudy-Gracza w CSW
Obrazy jednego z najwybitniejszych polskich malarzy XX wieku zagoszczą w Centrum Sztuki Współczesnej. To będzie imponująca ekspozycja, jedna z największych wystaw Dudy-Gracza od kilkunastu lat. W toruńskim CSW zobaczymy ponad 250 dzieł!
Gdyby żył, miałby dziś 75 lat. Jerzy Duda Gracz był absolwentem Krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, filii w Katowicach. Na toruńskiej wystawie pojawią się również najwcześniejsze obrazy artysty, właśnie z okresu studiów oraz rzadko prezentowane prace graficzne. Był artystą kontrowersyjnym, uznawanym nie tylko za malarza, ale też satyryka i publicystę. – Przez krytyków traktowany był z pewnym dystansem, ale zawsze cieszył się ogromnym uznaniem publiczności. Miał niezwykłą umiejętność portretowania polskiej duszy – mówi Katarzyna Drewnowska-Toczko, rzeczniczka CSW. – Nie zawsze były to portrety pochlebne, często tworzone w krzywym zwierciadle
i groteskowe – dodaje. Idąc pod prąd zasad i gustów, w Polsce Ludowej borykał się z cenzurą, która często zatrzymywała i ukrywała jego obrazy. Szyderczy i kpiarski ton, który wyłaniał się z jego obrazów miał obnażyć Polskę i Polaków z ich przywar i niedoskonałości.
Duda-Gracz kpił nie tylko z innych, również z siebie. Podkreślał, że w wielu obrazach ukrywa swój autoportret.
Malarstwo Dudy-Gracza wpisuje się często w nurt groteski i porównuje choćby z obrazami Petera Bruegla. Świat przedstawiony na wielu obrazach to ten sprzed okresu rozwoju technologii i przemysłu. Artysta powtarzał, że ludzkość rozwija się zbyt intensywnie, więc chętnie wracał do czasów dzieciństwa i wspomnień. Każdy obraz oznaczał numerem i datą, co miało początkowo dyscyplinować młodego twórcę, a stało się jego znakiem rozpoznawczym i pomocą w tropieniu falsyfikatów.
Otwarciu wystawy towarzyszyć będzie specjalna oprawa. Na początek spotkanie z córką malarza, reżyserką Agatą Dudą-Gracz. Wernisażowego wieczoru wystąpi też jeden z najwybitniejszych polskich jazzmanów Zbigniew Namysłowski, który ze swoim kwintetem zagra premierowo suitę skomponowaną w hołdzie Jerzemu Dudzie-Graczowi. – Myślę, że jest to niezwykły przykład, jak przenikają się różne dziedziny sztuki. Jerzy Duda-Gracz również inspirował się postaciami kultury, malował m.in. obrazy poświęcone Chopinowi. Jego dzieła inspirowały także kolejnych twórców – eseistów i pisarzy – zaznacza Katarzyna Drewnowska-Toczko. Wystawa „Jerzy Duda Gracz 75” będzie dostępna dla zwiedzających do końca sierpnia. Na finisaż również przygotowano muzyczny akcent. W CSW zagrają Maja Kleszcz i Wojciech Krzak. Wiosną tego roku ukazała się ich wspólna płyta „Romantyczność”, a wśród autorów tekstów jest również Agata Duda-Gracz.
Jerzy Duda-Gracz 75
Centrum Sztuki Współczesnej
Wernisaż w piątek, 10 czerwca o 19.00
Spotkanie z Agatą Dudą Gracz w czytelni CSW o 17.30
Koncert kwintetu Zbigniewa Namysłowskiego w sali kinowej o 20.30